Page 39 - 2008
P. 39
1] o rt M I)
Levenservaringen en de \i$ie$ Rooscndaolse carnavi^lsnaam
van Jan Mol gebundeld
door Jan van Nassau nen van het Latijn speelt het probleem
Onlangs vroeg iemand bij het gemeen- ook nauwelijks een roL Opgemerkt
tearchief naar 'de oorsprong en het ver- moet worden dat bij dit prinsenwapen
haal rondom de oude Carnavalsnaam de tullepetaon nog in geen 'velden of
van de Roosendaalers: Stoepschijters'. wegen' te bekennen is. Tot en met
Het korte antwoord dat op deze vraag heten. Over haar woon- of geboorte- 1970, zijn elfde en laatste 'regerings-
gegeven kan worden is: Stoepschijters plaats wordt niets gezegd. jaar' blijft prins Jan I zijn wapen trouw.
is geen oude carnavalsnaam van de Nadien komen we de stoepschijter in de
Roosendalers. Hoezo niet? Om ant- Carnaval Kwakkelkraant niet meer zo prominent
woord te kunnen geven op deze vraag Omdat woorden als stoepschijter en tul- tegen. In 1983 probeert Geert: Key de
moeten we eerst maar eens nagaan wat lepetaon in het plaatselijke taalgebruik spotnaam nog wel op zijn manier te
de diverse bronnen ons te vertellen nu eenmaal de rol speelden die ik hier- promoten door een carnavalssingle uit
hebben. boven beschreven heb, is het niet zo te brengen met daarop zijn lied: "Ge zij
vreemd dat ze ook hun intrede gedaan 'ne stoepschijter uit Roosendaol".
Stoep(e)sch1jter hebben in het Roosendaalse carnavals-
In 'De Grondwet - voorloper van het gebeuren. In de Kwakkelkraant van Tullepetaon
ROOSENDAAL - In de sfeervolle "Bij mijn 25-jarig huwelijksfeest Brabants Nieuwsblad, thans bekend als 1967 verscheen een bericht over: "De • Het woord tullepetaon doet zijn intrede
theaterzaal van informatiehuis fungeerde Cor Meerbach, de vroe- BN/De Stem - stonden in de jaren twin- echte Roosendaalse in de Kwakkelkraant van 1967, waarin
Parrotia is dinsdag 27 november gere hoofdredacteur van Brabants ti'g en dertig van de vorige eeuw regel- stoepkessch ter!". U ziet dat er toen boerenraadsvoorzitter Hein van den
het door Jaap Pleij geschreven Nieuwsblad, als ceremoniemees- matig 'stukskes' in (!) het dialect. Voor nog voor gekozen is het woord niet ge- Bergh uitleg geeft over de nieuwe naam
boek 'Mijn ontmoetingen met Jan ter. In die hoedanigheid lanceer- zover ik ze onder ogen gehad heb komt woon voluit te spellen. Het artikel ver- van een der bals van de stichting car-
Mol - Mol neust Bovengronds' ge- de hij de volgende kreet: 'Al daarin het woord stoep(en)schijter niet volgt aldus: "Het is de redaktie van de- naval in de schouwburg: "Een carnava-
presenteerd. In de jaren 1998 en gooide munne grafkuil nog zo voor. Mogelijk kende men het wet, maar ze Kwakkelkraant een voorrecht als leske speling der natuur is deze vogel
1999 liet oud Prins Jan den eer- vol, ik kruip eruit, want ik zijn vond men het niet 'net' genoeg om het "primeur van het jaar" het ontwerp te een "tullepetaon" ofwel parelhoen. Het
ste in de rubriek Mol Neust Bo- unne Mol'. De toenmalige steen- in een tekst voor de krant te gebruiken. mogen tonen van het monument, dat beestje heeft zijn goed-Roosendaalse
vengronds in het toenmalige houwer heette Petit (klein), dus De eerste keer dat ik zelf het woord zeer binnenkort: voor de Schouwburg (en Westbrabantse) naam geleend voor
weekblad Roosendaals Nieuws ik antwoordde dat ik met de tekst stoepschijter hoorde gebruiken moet geplaatst gaat worden en dat de bij- een der vier grote carnavalsbals." Men
wekelijks zijn licht schijnen over kon instemmen, maar dat het wel 'bij öóns thuis', 'bij óöns op straof of naam van de echte Roosendalers, de was nL op het idee gekomen om het
wat hem bezig hield. Zijn ge- een heel klein steentje zou wor- 'bij ööns op school' geweest zijn, in elk "stoepkessch...ter", in stoer brons en bal op carnavalszondag te sieren met
dachtenspinsels werden in die den. Alleen de datum is nog lang geval dus 'bij ööns op Kasdonk'. Het blikkerend emaille, zal uitbeelden. Het de naam Tullepetaonebal'. Mogelijk
periode opgetekend door Jaap niet ingevuld. En dat is maar had zeker niks met carnaval te maken. ontwerp hebben wij op ware grootte heeft de volgende gebeurt:enis aan deze
Pleij. goed ook, want ik heb voor mijn Het was gewoon een spotnaam. Een en- gemonteerd op de plaats, aldus verna- naamgeving ten grondslag gelegen
gevoel nog heel wat te doen en kele keer werd er ook wel eens gespro- men wij van gemeentezijde, omdat men Toen de leden van de stichting carnaval
Natuurlijk kwam zijn kleurrijke le- nog heel wat te melden!" ken van 'ne Roosendaolse stoepschijter. voor de cultuurtempel een nieuw oeu- een keer parmantig en in vol ornaat,
vensloop en zijn carnavalsverle- Ik kan me trouwens nog een heleboel vre wil neerpoten (inderdaad poten, met steek en blauwe capes, de foyer
den in die rubriek ook ruim- De wekelijkse stukjes van 'Mol andere woorden herinneren die ik op vanwege de kolossale benen van de van de schouwburg betraden, ontlokte
schoots aan de orde. Om hem de Neust Bovengronds' was een idee dat moment nog niet in hun eigenlijke man die zo "druk" bezig is) om ieder- dat aan Grootste boer Leo de opmer-
volle vrijheid te geven, is toen- van Jaap Pleij, een geboren Rot- betekenis kende, maar wel als spot- of een die er komt duidelijk te maken dat king: "oejee, de tullepetaone zijn d'r ok
tertijd bewust niet gekozen voor terdammer die al sinds 1977 in schimpnaam. Zo kon je uitgemaakt wij een beslist cultuurminnend volk wir'.
een chronologische volgorde. Ie- Roosendaal woont. worden voor 'anniebroek' (eig. Vlaamse zijn. Verder, omdat hier ooit op deze In 1968 verscheen de Tullepetaon op-
dere rubriek stond op zich. "Geregeld kwam hij bij Joke en gaai), maar ook voor 'tullepetaon' (eig. plaats het "sch...schooltje" stond van nieuw in de Kwakkelkraant, maar nu als
Aan de hand van de levensge- mij over de vloer om mijn ge- parelhoen). Ze maakten op mij een Keeke Munt en, omdat uit het emaille benaming voor een vogel van papier-
schiedenis van deze kleurrijke dachtenspinsels op te tekenen en sterkere indruk dan 'stoepschijter' dat mogelijk geuren gaan opstijgen die zich maché die, op een houten voetstuk ge-
persoonlijkheid wilde de redactie
op geheel eigen wijze bijdragen
aan een stukje geschiedschrijving
© Stichting Carnaval Roosendaalover het Roosendaalvan detwin-
daarover met ons van gedachten in mijn beleving wat goedaardiger was zullen vermengen met de brandgeur plaatst, dienst zou doen als symbool
te wisselen. Wij zijn daar na 68 en een minder scherp 'oordeel' velde. van koffie tot een nieuw parfum, het van de carnaval bij de kindermiddag en
verhaaltjes mee gestopt, vanwege Nog erger werd het wanneer iemand als "Fleur de Roosendaal". Bij het artikel bij de sluiting op dinsdag. Het 'onthul-
het simpele feit dat de krant 'gatvergimmese'n anniebroek' werd stond een fotomontage afgedrukt met len' en het 'op stok gaan' van de tulle-
tigste eeuw. En gezien de veelal waarin ze werden gepubliceerd weggezet. Die had een behoorlijk stom- het beroemde beeld 'de denker' van petaon op de laatste carnavalsdag staat
enthousiaste reacties was deze ophield te bestaan. me streek uitgehaald. Maar gelukkig Rodin (als 'stoepschijter') op het plein ook vermeld in het programma in de
rubriek een schot in de roos. Uit Jaap dacht net als ik dat het toch voor de Roosendaler in het algemeen: voor de toenmalige schouwburg. Ken- Kwakkelkraant van 1969.
een lange reeks suggesties koos wel aardig zou zijn om deze ver- er werd (!) nooit gesproken van 'ne nelijk heeft dit artikel anderen geinspi- Daarnaast voorzag men het label op de
Mol in overleg met de redactie haaltjes te bundelen en uit te ge- Roosendaolse'n anniebroek' of'ne reerd, want over de inzendingen van de carnavalssingle van 1968 van de tekst:
voor de rubrieksnaam 'Mol neust ven, omdat ze veel persoonlijke Roosendaolse tullepetaon. De voorlopig liedjeswedstrijd die de stichting carna- 'Gebloaze dur den ofkapel van Priens-
bovengronds'. herinneringen bevatten aan het oudst bekende schriftelijke bron waarin val organiseerde om aan een Roosen- Jan I mee gekwék van de Tullepetaone'.
Roosendaal van toen". Begin het woord stoepschijter met Roosen- daals carnavalslied voor 1968 te komen Die 'Tullepetaone' waren de zangers en
"Daar kan ik goed mee uit de 2008 komt het volgende boek daal in verband wordt gebracht dateert schreef het Brabants Nieuwsblad inder- zangeressen die het carnavalslied in de
voeten. In mijn leven heb ik vaak van Jaap Pleij, getiteld 'Portret- uit ca. 1930. Jozef Cornelissen publi- tijd: "Zo was er iemand die zijn tekst op platenstudio hadden ingezongen. Ook
met neuzen te maken gehad. Ik ten van Kopstukken', uit. Tijdens ceert dan zijn serie 'Nederlandsche een luier schreef, in een po stopte, in- op de labels van de carnavalssingles
heb ze voor de stichting Carnaval de door Frans van der Groen ge- Volkshumor op Stad en Dorp, Land en pakte in closetpapier en onder het mot- van 1969 en 1970 werden ze nog ver-
geschilderd als onderdeel van het presenteerde bijeenkomst in Par- Volk'. In deel I I I noemt hij voor 'Rozen- to "Roosendaalse stoepkessch..er" in- meld. De opname van het carnavalslied
veldteken Ik mag mijn neus nogal rotia werd onder meer een histo- daal' de spotnaam 'Stoepenschijters'. In zond". Ook prins Jan I vond het nu tijd van 1970 is tot nu toe ook de laatste
graag in menig zaakje steken en rische film over de Waroubi 1948 1998 voegt Dirk van der Heide daSr in worden om de fameuze bijnaam voor de geweest waarop de Roosendaalse hof-
ondanks dat Mollen zich door- vertoond. Hoewel hij toen in Ne- zijn 'Groot Schimpnamenboek van Ne- Roosendaler te eren, getuige de uitleg kapel zelf te horen is. De motto's telden
gaans ondergronds door het le- derlands-Indie verbleef, schroom- derland' aan toe dat dit zou duiden op die de Kwakkelkraant van 1968 geeft in die jaren geen elf letters; 'Spant de
ven plachten te slaan, heb ik me de Jan Mol niet de film zelf van verwaandheid. Er zijn ook deskundigen over het dan nieuwe wapen van onze leutkar in', zo Luidde het ter ere van
vooral bovengronds gemanifes- commentaar te voorzien. Door die verband zien met de spotnaam kei- stadsprins: "Wie van adel is heeft een Jan's elfde regeringsjaar. Maar gelukkig
teerd", zo luidde zijn commentaar zanger Mike Lorentz werd hij ver- schijter. Benamingen als deze verwijzen wapen. Hoe hoger de adel hoe meer telt het woord tullepetaon wel elf let-
destijds. Van iemand die zo vol in rast met een prachtig lied over naar het bestraten ofwel het aanleggen "kwartieren," hoe meer voorstellingen ters en bij de liedjeswedstrijd had men
het leven staat zou je niet ver- zijn leven, geti'teld 'Prins Jan den van stoepen in steden. De spotnaam erop. Onder het wapen de wapenspreuk dan ook gekozen voor het lied Tu-tu-
wachten dat hij al een beslissing Eerste' (op de melodie van 'My 'stoep(en)schijter' wordt overigens ook van de drager, erboven de bekroning, tullepetaone'. Hein van den Bergh en
heeft genomen over zijn graf- Way').De sympathieke Lorentz genoemd voor diverse andere plaatsen. waaraan je kunt zien of het een graaf Toon Mol gingen de winnaar feliciteren
schrift. Toch heeft hij ook daar had dit lied ook graag ten gehore In het Woordenboek der Nederlandsche of hertog is. En de Prins? Natuurlijk een en vertelden daarbij dat de stichting
zijn gedachten over laten gaan. gebracht op de Priense Swaree. Taal staat een in 1938 geschreven arti- wapen, een wapenspreuk en wat anders het voornemen had om de Roosendaal-
kel van het woord 'stoepschijter' waar- erboven dan een prinsekap? Het schone se carnavalsvierder in het vervolg ook
bij niet direct naar Roosendaal venwe- wapen (ontwerp Lohman) heeft vier als 'tullepetaon' door het leven te laten
^ ^ ^ cft zen wordt. Wel wordt gezegd dat stoep- kwartieren. Rechtsboven 't muziekteken gaan. Aldus geschiedde. Prins Jan I be-
schijter als scheldwoord in uiteenlopen- "moU", linksboven drie po's, betrekking noemde op het Prinsebal op 17 januari
de toepassingen voorkomt. De oudste hebbende op de bijnaam der Roosenda- 1970 al zijn onderdanen tot Tullepeta-
betekenis wordt verondersteld te zijn lers, eronder de stadssleutel en daar- one' en Roosendaal tot "Tullepetaone-
WSST 'iemand zonder onderdak, landlooper, naast de drie rozen uit het Roosendaal- stad'. Met wat er daarna nog allemaal
vagebond'. Vervolgens kan het ook zijn
se wapen. Op de bandelier de spreuk met het woord tullepetaon gebeurd is
'iemand die nooit van zijn stoep komt, "Edepol cacabimus in pavimento," maar valt nog een hele Kwakkelkraant te vul-
hetzij uit gemakzucht, hetzij uit lafhar- volgens de Latinisten die de tekst ont- len.
ti'gheid' en in deze zin in het bijzonder wierpen (en het meeste moeite hadden De conclusie van dit verhaal is voorlo-
als scheldnaam voor stadssoldaten en om de juiste vertaling te vinden voor pig dat woorden als stoepschijter en
nachtwachten. stoep) zou je het veel sterker moeten tullepetaon in oorsprong niets met car-
Terug naar Roosendaal nu. In het dia- vertialen, zo in de trant van "En toch, naval van doen hebben. Maar omdat ze
lectwoordenbestand van Jan Thomas verdomme, blijven we op de stoep beide vooral bekend zijn geworden als
komen we de 'stoepschijter' ook tegen. schijten". Aangezien zo een zin in de spot- of schimpnaam is het begrijpelijk
Volgens hem is de spotnaam niet alge- wandeling niet te gebruiken is, is er dat ze een eigen rol zijn gaan spelen
"Tis wir spori:" dees jaor meen bekend bij de Roosendalers zelf, ook een strijdkreet van gemaakt (in bij de carnavalsviering in RoosendaaL
vor "Kouwe Drukte" om maar is hij mogelijk door bewoners van "potjes"-latijn) die luidt "Tune laxo in Dat is intussen in sterkere mate het ge-
strak in ut velleke op ut omliggende plaatsen bedacht en ge- alto" en als je dat vertaalt krijg je zo val voor het woord tullepetaon. Uw re-
podium van ut Swaree bruikt. Zo laat Hans Heestermans in iets als "Toch heb ik lak (nou ja eigen- acties zijn welkom bij Oons Taoltje, p/a
te staon, maor meej zijn rubriek 'Witte Nog' een mevrouw lijk sch...) aan alles". Men heeft hier Middenstraat 44, 4702 GE Roosendaal
Vi nun eigu "pursonul Adriaansen-Bolders vertellen dat de merkbaar al minder moeite met de ij ofwel per e-mail:
treener" gaogut elemaol Roosendalers ook wel 'stoepschijters' van schijten, maar door zich te bedie- oonstaoltje@roosend.demon.nL
wir goed kom me....
Levenservaringen en de \i$ie$ Rooscndaolse carnavi^lsnaam
van Jan Mol gebundeld
door Jan van Nassau nen van het Latijn speelt het probleem
Onlangs vroeg iemand bij het gemeen- ook nauwelijks een roL Opgemerkt
tearchief naar 'de oorsprong en het ver- moet worden dat bij dit prinsenwapen
haal rondom de oude Carnavalsnaam de tullepetaon nog in geen 'velden of
van de Roosendaalers: Stoepschijters'. wegen' te bekennen is. Tot en met
Het korte antwoord dat op deze vraag heten. Over haar woon- of geboorte- 1970, zijn elfde en laatste 'regerings-
gegeven kan worden is: Stoepschijters plaats wordt niets gezegd. jaar' blijft prins Jan I zijn wapen trouw.
is geen oude carnavalsnaam van de Nadien komen we de stoepschijter in de
Roosendalers. Hoezo niet? Om ant- Carnaval Kwakkelkraant niet meer zo prominent
woord te kunnen geven op deze vraag Omdat woorden als stoepschijter en tul- tegen. In 1983 probeert Geert: Key de
moeten we eerst maar eens nagaan wat lepetaon in het plaatselijke taalgebruik spotnaam nog wel op zijn manier te
de diverse bronnen ons te vertellen nu eenmaal de rol speelden die ik hier- promoten door een carnavalssingle uit
hebben. boven beschreven heb, is het niet zo te brengen met daarop zijn lied: "Ge zij
vreemd dat ze ook hun intrede gedaan 'ne stoepschijter uit Roosendaol".
Stoep(e)sch1jter hebben in het Roosendaalse carnavals-
In 'De Grondwet - voorloper van het gebeuren. In de Kwakkelkraant van Tullepetaon
ROOSENDAAL - In de sfeervolle "Bij mijn 25-jarig huwelijksfeest Brabants Nieuwsblad, thans bekend als 1967 verscheen een bericht over: "De • Het woord tullepetaon doet zijn intrede
theaterzaal van informatiehuis fungeerde Cor Meerbach, de vroe- BN/De Stem - stonden in de jaren twin- echte Roosendaalse in de Kwakkelkraant van 1967, waarin
Parrotia is dinsdag 27 november gere hoofdredacteur van Brabants ti'g en dertig van de vorige eeuw regel- stoepkessch ter!". U ziet dat er toen boerenraadsvoorzitter Hein van den
het door Jaap Pleij geschreven Nieuwsblad, als ceremoniemees- matig 'stukskes' in (!) het dialect. Voor nog voor gekozen is het woord niet ge- Bergh uitleg geeft over de nieuwe naam
boek 'Mijn ontmoetingen met Jan ter. In die hoedanigheid lanceer- zover ik ze onder ogen gehad heb komt woon voluit te spellen. Het artikel ver- van een der bals van de stichting car-
Mol - Mol neust Bovengronds' ge- de hij de volgende kreet: 'Al daarin het woord stoep(en)schijter niet volgt aldus: "Het is de redaktie van de- naval in de schouwburg: "Een carnava-
presenteerd. In de jaren 1998 en gooide munne grafkuil nog zo voor. Mogelijk kende men het wet, maar ze Kwakkelkraant een voorrecht als leske speling der natuur is deze vogel
1999 liet oud Prins Jan den eer- vol, ik kruip eruit, want ik zijn vond men het niet 'net' genoeg om het "primeur van het jaar" het ontwerp te een "tullepetaon" ofwel parelhoen. Het
ste in de rubriek Mol Neust Bo- unne Mol'. De toenmalige steen- in een tekst voor de krant te gebruiken. mogen tonen van het monument, dat beestje heeft zijn goed-Roosendaalse
vengronds in het toenmalige houwer heette Petit (klein), dus De eerste keer dat ik zelf het woord zeer binnenkort: voor de Schouwburg (en Westbrabantse) naam geleend voor
weekblad Roosendaals Nieuws ik antwoordde dat ik met de tekst stoepschijter hoorde gebruiken moet geplaatst gaat worden en dat de bij- een der vier grote carnavalsbals." Men
wekelijks zijn licht schijnen over kon instemmen, maar dat het wel 'bij öóns thuis', 'bij óöns op straof of naam van de echte Roosendalers, de was nL op het idee gekomen om het
wat hem bezig hield. Zijn ge- een heel klein steentje zou wor- 'bij ööns op school' geweest zijn, in elk "stoepkessch...ter", in stoer brons en bal op carnavalszondag te sieren met
dachtenspinsels werden in die den. Alleen de datum is nog lang geval dus 'bij ööns op Kasdonk'. Het blikkerend emaille, zal uitbeelden. Het de naam Tullepetaonebal'. Mogelijk
periode opgetekend door Jaap niet ingevuld. En dat is maar had zeker niks met carnaval te maken. ontwerp hebben wij op ware grootte heeft de volgende gebeurt:enis aan deze
Pleij. goed ook, want ik heb voor mijn Het was gewoon een spotnaam. Een en- gemonteerd op de plaats, aldus verna- naamgeving ten grondslag gelegen
gevoel nog heel wat te doen en kele keer werd er ook wel eens gespro- men wij van gemeentezijde, omdat men Toen de leden van de stichting carnaval
Natuurlijk kwam zijn kleurrijke le- nog heel wat te melden!" ken van 'ne Roosendaolse stoepschijter. voor de cultuurtempel een nieuw oeu- een keer parmantig en in vol ornaat,
vensloop en zijn carnavalsverle- Ik kan me trouwens nog een heleboel vre wil neerpoten (inderdaad poten, met steek en blauwe capes, de foyer
den in die rubriek ook ruim- De wekelijkse stukjes van 'Mol andere woorden herinneren die ik op vanwege de kolossale benen van de van de schouwburg betraden, ontlokte
schoots aan de orde. Om hem de Neust Bovengronds' was een idee dat moment nog niet in hun eigenlijke man die zo "druk" bezig is) om ieder- dat aan Grootste boer Leo de opmer-
volle vrijheid te geven, is toen- van Jaap Pleij, een geboren Rot- betekenis kende, maar wel als spot- of een die er komt duidelijk te maken dat king: "oejee, de tullepetaone zijn d'r ok
tertijd bewust niet gekozen voor terdammer die al sinds 1977 in schimpnaam. Zo kon je uitgemaakt wij een beslist cultuurminnend volk wir'.
een chronologische volgorde. Ie- Roosendaal woont. worden voor 'anniebroek' (eig. Vlaamse zijn. Verder, omdat hier ooit op deze In 1968 verscheen de Tullepetaon op-
dere rubriek stond op zich. "Geregeld kwam hij bij Joke en gaai), maar ook voor 'tullepetaon' (eig. plaats het "sch...schooltje" stond van nieuw in de Kwakkelkraant, maar nu als
Aan de hand van de levensge- mij over de vloer om mijn ge- parelhoen). Ze maakten op mij een Keeke Munt en, omdat uit het emaille benaming voor een vogel van papier-
schiedenis van deze kleurrijke dachtenspinsels op te tekenen en sterkere indruk dan 'stoepschijter' dat mogelijk geuren gaan opstijgen die zich maché die, op een houten voetstuk ge-
persoonlijkheid wilde de redactie
op geheel eigen wijze bijdragen
aan een stukje geschiedschrijving
© Stichting Carnaval Roosendaalover het Roosendaalvan detwin-
daarover met ons van gedachten in mijn beleving wat goedaardiger was zullen vermengen met de brandgeur plaatst, dienst zou doen als symbool
te wisselen. Wij zijn daar na 68 en een minder scherp 'oordeel' velde. van koffie tot een nieuw parfum, het van de carnaval bij de kindermiddag en
verhaaltjes mee gestopt, vanwege Nog erger werd het wanneer iemand als "Fleur de Roosendaal". Bij het artikel bij de sluiting op dinsdag. Het 'onthul-
het simpele feit dat de krant 'gatvergimmese'n anniebroek' werd stond een fotomontage afgedrukt met len' en het 'op stok gaan' van de tulle-
tigste eeuw. En gezien de veelal waarin ze werden gepubliceerd weggezet. Die had een behoorlijk stom- het beroemde beeld 'de denker' van petaon op de laatste carnavalsdag staat
enthousiaste reacties was deze ophield te bestaan. me streek uitgehaald. Maar gelukkig Rodin (als 'stoepschijter') op het plein ook vermeld in het programma in de
rubriek een schot in de roos. Uit Jaap dacht net als ik dat het toch voor de Roosendaler in het algemeen: voor de toenmalige schouwburg. Ken- Kwakkelkraant van 1969.
een lange reeks suggesties koos wel aardig zou zijn om deze ver- er werd (!) nooit gesproken van 'ne nelijk heeft dit artikel anderen geinspi- Daarnaast voorzag men het label op de
Mol in overleg met de redactie haaltjes te bundelen en uit te ge- Roosendaolse'n anniebroek' of'ne reerd, want over de inzendingen van de carnavalssingle van 1968 van de tekst:
voor de rubrieksnaam 'Mol neust ven, omdat ze veel persoonlijke Roosendaolse tullepetaon. De voorlopig liedjeswedstrijd die de stichting carna- 'Gebloaze dur den ofkapel van Priens-
bovengronds'. herinneringen bevatten aan het oudst bekende schriftelijke bron waarin val organiseerde om aan een Roosen- Jan I mee gekwék van de Tullepetaone'.
Roosendaal van toen". Begin het woord stoepschijter met Roosen- daals carnavalslied voor 1968 te komen Die 'Tullepetaone' waren de zangers en
"Daar kan ik goed mee uit de 2008 komt het volgende boek daal in verband wordt gebracht dateert schreef het Brabants Nieuwsblad inder- zangeressen die het carnavalslied in de
voeten. In mijn leven heb ik vaak van Jaap Pleij, getiteld 'Portret- uit ca. 1930. Jozef Cornelissen publi- tijd: "Zo was er iemand die zijn tekst op platenstudio hadden ingezongen. Ook
met neuzen te maken gehad. Ik ten van Kopstukken', uit. Tijdens ceert dan zijn serie 'Nederlandsche een luier schreef, in een po stopte, in- op de labels van de carnavalssingles
heb ze voor de stichting Carnaval de door Frans van der Groen ge- Volkshumor op Stad en Dorp, Land en pakte in closetpapier en onder het mot- van 1969 en 1970 werden ze nog ver-
geschilderd als onderdeel van het presenteerde bijeenkomst in Par- Volk'. In deel I I I noemt hij voor 'Rozen- to "Roosendaalse stoepkessch..er" in- meld. De opname van het carnavalslied
veldteken Ik mag mijn neus nogal rotia werd onder meer een histo- daal' de spotnaam 'Stoepenschijters'. In zond". Ook prins Jan I vond het nu tijd van 1970 is tot nu toe ook de laatste
graag in menig zaakje steken en rische film over de Waroubi 1948 1998 voegt Dirk van der Heide daSr in worden om de fameuze bijnaam voor de geweest waarop de Roosendaalse hof-
ondanks dat Mollen zich door- vertoond. Hoewel hij toen in Ne- zijn 'Groot Schimpnamenboek van Ne- Roosendaler te eren, getuige de uitleg kapel zelf te horen is. De motto's telden
gaans ondergronds door het le- derlands-Indie verbleef, schroom- derland' aan toe dat dit zou duiden op die de Kwakkelkraant van 1968 geeft in die jaren geen elf letters; 'Spant de
ven plachten te slaan, heb ik me de Jan Mol niet de film zelf van verwaandheid. Er zijn ook deskundigen over het dan nieuwe wapen van onze leutkar in', zo Luidde het ter ere van
vooral bovengronds gemanifes- commentaar te voorzien. Door die verband zien met de spotnaam kei- stadsprins: "Wie van adel is heeft een Jan's elfde regeringsjaar. Maar gelukkig
teerd", zo luidde zijn commentaar zanger Mike Lorentz werd hij ver- schijter. Benamingen als deze verwijzen wapen. Hoe hoger de adel hoe meer telt het woord tullepetaon wel elf let-
destijds. Van iemand die zo vol in rast met een prachtig lied over naar het bestraten ofwel het aanleggen "kwartieren," hoe meer voorstellingen ters en bij de liedjeswedstrijd had men
het leven staat zou je niet ver- zijn leven, geti'teld 'Prins Jan den van stoepen in steden. De spotnaam erop. Onder het wapen de wapenspreuk dan ook gekozen voor het lied Tu-tu-
wachten dat hij al een beslissing Eerste' (op de melodie van 'My 'stoep(en)schijter' wordt overigens ook van de drager, erboven de bekroning, tullepetaone'. Hein van den Bergh en
heeft genomen over zijn graf- Way').De sympathieke Lorentz genoemd voor diverse andere plaatsen. waaraan je kunt zien of het een graaf Toon Mol gingen de winnaar feliciteren
schrift. Toch heeft hij ook daar had dit lied ook graag ten gehore In het Woordenboek der Nederlandsche of hertog is. En de Prins? Natuurlijk een en vertelden daarbij dat de stichting
zijn gedachten over laten gaan. gebracht op de Priense Swaree. Taal staat een in 1938 geschreven arti- wapen, een wapenspreuk en wat anders het voornemen had om de Roosendaal-
kel van het woord 'stoepschijter' waar- erboven dan een prinsekap? Het schone se carnavalsvierder in het vervolg ook
bij niet direct naar Roosendaal venwe- wapen (ontwerp Lohman) heeft vier als 'tullepetaon' door het leven te laten
^ ^ ^ cft zen wordt. Wel wordt gezegd dat stoep- kwartieren. Rechtsboven 't muziekteken gaan. Aldus geschiedde. Prins Jan I be-
schijter als scheldwoord in uiteenlopen- "moU", linksboven drie po's, betrekking noemde op het Prinsebal op 17 januari
de toepassingen voorkomt. De oudste hebbende op de bijnaam der Roosenda- 1970 al zijn onderdanen tot Tullepeta-
betekenis wordt verondersteld te zijn lers, eronder de stadssleutel en daar- one' en Roosendaal tot "Tullepetaone-
WSST 'iemand zonder onderdak, landlooper, naast de drie rozen uit het Roosendaal- stad'. Met wat er daarna nog allemaal
vagebond'. Vervolgens kan het ook zijn
se wapen. Op de bandelier de spreuk met het woord tullepetaon gebeurd is
'iemand die nooit van zijn stoep komt, "Edepol cacabimus in pavimento," maar valt nog een hele Kwakkelkraant te vul-
hetzij uit gemakzucht, hetzij uit lafhar- volgens de Latinisten die de tekst ont- len.
ti'gheid' en in deze zin in het bijzonder wierpen (en het meeste moeite hadden De conclusie van dit verhaal is voorlo-
als scheldnaam voor stadssoldaten en om de juiste vertaling te vinden voor pig dat woorden als stoepschijter en
nachtwachten. stoep) zou je het veel sterker moeten tullepetaon in oorsprong niets met car-
Terug naar Roosendaal nu. In het dia- vertialen, zo in de trant van "En toch, naval van doen hebben. Maar omdat ze
lectwoordenbestand van Jan Thomas verdomme, blijven we op de stoep beide vooral bekend zijn geworden als
komen we de 'stoepschijter' ook tegen. schijten". Aangezien zo een zin in de spot- of schimpnaam is het begrijpelijk
Volgens hem is de spotnaam niet alge- wandeling niet te gebruiken is, is er dat ze een eigen rol zijn gaan spelen
"Tis wir spori:" dees jaor meen bekend bij de Roosendalers zelf, ook een strijdkreet van gemaakt (in bij de carnavalsviering in RoosendaaL
vor "Kouwe Drukte" om maar is hij mogelijk door bewoners van "potjes"-latijn) die luidt "Tune laxo in Dat is intussen in sterkere mate het ge-
strak in ut velleke op ut omliggende plaatsen bedacht en ge- alto" en als je dat vertaalt krijg je zo val voor het woord tullepetaon. Uw re-
podium van ut Swaree bruikt. Zo laat Hans Heestermans in iets als "Toch heb ik lak (nou ja eigen- acties zijn welkom bij Oons Taoltje, p/a
te staon, maor meej zijn rubriek 'Witte Nog' een mevrouw lijk sch...) aan alles". Men heeft hier Middenstraat 44, 4702 GE Roosendaal
Vi nun eigu "pursonul Adriaansen-Bolders vertellen dat de merkbaar al minder moeite met de ij ofwel per e-mail:
treener" gaogut elemaol Roosendalers ook wel 'stoepschijters' van schijten, maar door zich te bedie- oonstaoltje@roosend.demon.nL
wir goed kom me....
